Farg‘ona neftni qayta ishlash zavodining modernizatsiyasi

Farg‘ona neftni qayta ishlash zavodida keng ko‘lamli modernizatsiya ishlari olib borilmoqda. "Farg‘ona NQIZ" MCHJ Markaziy Osiyodagi eng yirik sanoat korxonalaridan biri bo‘lib, 60 yildan ortiq vaqt mobaynida xalq xo‘jaligi uchun zarur neft mahsulotlarini ishlab chiqarmoqda.

Modernizatsiyaning asosiy maqsadi – ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarni xalqaro standartlar darajasiga yetkazishdir. Jumladan, Yevro-5 talablarga mos motor yoqilg‘isi, API standartlari bo‘yicha II+/III guruhdagi moylash materiallarini ishlab chiqarish va neft qayta ishlash chuqurligini kamida 93% ga yetkazish rejalashtirilgan.

Loyihani amalga oshirishga asos:

Loyiha O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 7-fevraldagi 67-son qarori, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 14-dekabrdagi 751-son qarori va O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 14-dekabrdagi hamda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 30-dekabrdagi PQ-72-sonli hamda 2023-yil 13-iyuldagi qarorlariga muvofiq amalga oshirilmoqda.

Loyihaning joylashuv manzili:

Farg‘ona viloyati, Farg‘ona shahri, sanoat ko‘chasi, 240 uy.

Loyiha maqsadi:

Respublika ichki iste’molchilarini yuqori sifatli neft mahsulotlari bilan ta’minlash, ishlab chiqarish quvvatlaridan samarali foydalanish va modernizatsiya qilish orqali korxonaning eksport salohiyatini rivojlantirish maqsadida, quyidagi investitsiya loyihalar amalga oshirish ko‘zda tutilgan.

Loyiha quvvati: 

Loyiha yillik quvvati – 2 mln tonna neft xom-ashyosini qayta ishlash orqali quyidagi neft mahsulotlari ishlab chiqariladi:

• 560 ming tonna AI-92 rusumli YEVRO-5 avtomobil benzini; -198 ming tonna Jet A-1 rusumli aviakerosin, shundan 25 ming tonna TS-1 rusumli aviakerosin; - 538 ming tonna YEVRO-5 dizel yoqilg‘isi; - 175 ming tonna API II+III guruh baza va motor moylari; - 290 ming tonna qurilish va yo‘l qurilishi bitumlari;   - 64 ming tonna suyultirilgan gaz;
• 25 ming tonna boshqa turdagi neft mahsulotlari;
• xom ashyoni qayta ishlash chuqurligini kamida 92% ga oshirish;
• energiya resurslari sarfini kamaytirish maqsadida suv va bug‘ ta’minoti tizimini optimallashtirish;
• yuqori sifatli neft mahsulotlarini barqaror ishlab chiqarishni ta’minlash uchun mavjud qurilmalarni rekonstruksiya qilish;
• ishlab chiqarish va atrof-muhitning ekologik holatini yaxshilash;
• xom-ashyo, ishlab chiqarilgan mahsulotlar va energiya resurslarini nazorat qilish va hisobga olish tizimini avtomatlashtirish.

 

Umumiy qiymati 399,9 mln AQSH dollar, jumladan o‘z mablag‘lari – 99,9 mln AQSH dollar, 300 mln AQSH dollari miqdoridagi xalqaro va mahalliy moliya institutlarining kreditlari hamda xorijiy banklar va moliya institutlari tomonidan investitsiya loyihasini hamkorlikda moliyalashtirishga ajratiladigan uzoq muddatli kreditlari. 2024-yil 29-fevral kuni yangi bug‘ qozonxona qurilmasini ishga tushirish maqsadida, ishchi guruh komissiyasi tashrif buyurdi. Ishchi guruh tomonidan kerakli ko‘rsatmalar berildi va keng ko‘lamda olib borilgan qurilish-montaj ishlari bo‘yicha ijobiy xulosalarini bildirishdi.

Amalga oshirish muddati:

2020-2025-yillar, shu jumladan:

- vodorod ishlab chiqarish qurilmasi – 2024-yilning 30-avgust sanasida test rejimida muvaffaqiyatli ishga tushirildi, KSA qurilmasi – may 2025-yil, kimyoviy tozalangan suv va suv bug‘i ishlab chiqarish qurilmasi 2024-yilning aprel va iyul oylarida suvlarni kimyoviy tozalash bloki va bitta o‘rta bosimli qozoni ishga tushirildi, barcha (5 ta) suv bug‘i ishlab chiqarish qozonlari – aprel 2025-yilda ishga tushirilishi rejalashtirilmoqda;

- Gidrokreking qurilmasi 2026-yil II-chorak.

Yaratiladigan yangi ish o‘rinlari – 194 yangi ish o‘rni, mavjud ish o‘rinlaridan unumli foydalangan xolda yaratiladi.

Loyiha oldi hujjatlarining mavjudligi:

Loyihaning texnik-iqtisodiy asoslari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020-yil 7-fevraldagi 67-son qaroriga muvofiq ishlab chiqilib, O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiy rivojlanish va kambag‘allikni qisqartirish vazirligining "Loyihalar va import shartnomalarini kompleks ekspertiza qilish markazi" DUKda ekspertizadan o‘tkazildi va ijobiy xulosa olindi. Loyihaning texnik-iqtisodiy asoslari 2021-yil 14-dekabrda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 751-son qaroriga asosan tasdiqlangan.

Qurilish va montaj ishlari:

Yangi texnologik jarayonlarning qurilish-montaj ishlari va mavjud texnologik obyektlarni rekonstruksiya qilish ishchi loyihalarining ishlab chiqilishi, jihoz va materiallarning yetkazib berilishi hamda qurilish-montaj ishlarining bajarilishi - umumiy (71%). Ma’muriy maishiy bino va inshootlar qurilishi (100%). Vodorod ishlab chiqarish qurilmasining qurilishi (100%). Suv bug‘i ishlab chiqarish qozonlarining qurilishi (98,5%).

Loyihalash, uskunalarni yetkazib berish va qurilish:

Loyiha doirasida loyihalash ishlari 75%, texnologik uskunalarni yetkazib berish ishlari 80%, qurilish-montaj ishlari 58% bajarilgan.

2024-yilda loyiha doirasida bajarilgan ishlar:

• suv bug‘i ishlab chiqarish qozonxonasi va suvlarni kimyoviy tayyorlash qurilmalari uchun uskuna va jihozlar 100% yetkazib berildi, ushbu obyektlarda qurilish montaj ishlari yakunlanib, 2024-yilning aprel va iyul oylarida suvlarni kimyoviy tozalash bloki va bitta o‘rta bosimli qozon ishga qo‘yildi;
• yangi 35 dona sig‘imlardan 32 tasida qurilish-montaj ishlari yakunlandi;
• markaziy operatorlar binosini qurilishi yakunlandi;
• mavjud sig‘imlardan 15 tasida ta’mirlash ishlari yakunlandi;
• vodorod ishlab chiqarish va KSA qurilmalari uchun uskuna va jihozlar 100% yetkazib berildi, qurilish-montaj ishlari jadal davom etmoqda, vodorod ishlab chiqarish qurilmasi qurilish ishlari yakunlanib, reaktor, pech va adsorberlariga katalizatorlar solindi, umum zavod xo‘jalik tarmoqlariga ulanish ishlari yakunlandi. 2024-yilning 30-avgust sanasida test rejimida vodorod ishlab chiqarish qurilmasi ishga tushirilib 2-sentyabr sanasidan boshlab yuqori konsentratsiyalik 99,9% vodorod ishlab chiqarishga erishildi;
• tovar moylarini tayyorlash qurilmasi rekonstruksiya qilinib, yangi 20 va 200 litrli idishlarga qadoqlash qurilmalari sotib olindi, montaj ishlari yakunlanib ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yildi;
• 4 ta yangi qurilma va inshootlar va barcha rekonstruksiya qilinadigan texnologik qurilmalarni sanoat xavfsizligi bo‘yicha ekspertizadan o‘tqazish – bajarildi;
• mustaqil texnik maslahatchini jalb etish – bajarildi, KBR kompaniyasi;
• jami 249 dona yangi zamonaviy sath va sarf o‘lchagich uskunalari 100% yetkazib berilib, 82 donasi neft va neft mahsulotlari rezervuarlari va ularni tashuvchi  quvurlarga montaj qilindi;
• 20 dan ortiq yangi laboratoriya jihozlari sotib olindi;
• ishchi loyihasini ishlab chiqish ishlarini jadallashtirish – jarayonda, 2021-yilning may oyidan buyon davom etmoqda;
• qurilish maydoniga materiallarni yetkazib berish - yo‘lga qo‘yildi, jihozlarning asosiy qismi qurilish maydonlariga yetkazib berilgan;
• umumiy qurilish ishlarini amalga oshirish – amalga oshirilmoqda;
• 1,35 MVt quvvatli quyosh panellari o‘rnatildi va ishga tushirildi;
• uzunligi 12 km bo‘lgan o‘rta bosimli tashqi tabiiy gaz quvuri qurilish-montaj ishlari yakunlandi va tarmoq ishga tushirildi;
• zavod hududidagi avtotransport yo‘llari qayta ta’mirlandi va 3 km dan ortiq yo‘llarga asfalt yotqizildi hamda obodonlashtirish ishlari amalga oshirildi;
• yangi, import o‘rnini bosuvchi: Jet A-1 rusumli aviakerosin, YEVRO-4,5 rusumli dizel yoqilgisi hamda 7 xil turdagi 1-guruhga mansub zamonaviy motor moylari ishlab chiqarilishi yo‘lga qo‘yildi.

 

2025-yilda amalga oshirilishi rejalashtirilgan ishlar:

• qisqa siklli adsorbsiya (KSA) va bug‘ ishlab chiqarish qurilmalarini to‘liq ishga tushirish;
• yangi fakel qurilmasini ishga tushirish;
• yangi 35 dona sig‘imlarni to‘liq ishga tushirish, neft va neft mahsulotlari miqdorini o‘lchashni avtomatlashtirish;
• markaziy laboratoriya binosini qurilishini yakunlash va laboratoriya jihozlarini 100% sotib olish;
• markaziy operatorlar binosini kerakli jihozlar bilan ta’minlash;
• rekonstruksiya qilinadigan va yangi qurilmalarni ishchi loyihasini 100%ga bajarish, 5 ta qurilmalarda rekonstruksiya ishlarini yakunlash;
• 1 va 1a-sonli suv blokini qurilish – montaj ishlarini yakunlash;
• 1-sonli podstansiya va boshqaruv binosini qurilish-montaj ishlarini yakunlash;
• Gidrokreking qurilmasi jihozlarini yetkazib berilishi 100%ga, qurilish-montaj ishlarini 70%ga bajarish.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2025-yildan AI-80 markali benzinidan voz kechish masalasini uzil-kesil hal qilish topshirig‘iga asosan, FNQIZning L 35-11/300 texnologik qurilmasini Rossiya Federatsiyasining “Energy & Engineering” MCHJ kompaniyasi bilan hamkorlikda YEVRO-4,5 standartlari talabiga javob bera oladigan benzin ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yish maqsadida Izomerizatsiya rejimiga o‘tkazish uchun rekonstruksiya qilish loyihasi ishlab chiqildi hamda qurilmada qurilish-montaj ishlari yakunlandi. Hozirda “Energy & Engineering” MCHJ kompaniyasi bilan hamkorlikda qurilmani ishga tushirish ishlari olib borilmoqda.

Loyihani amalga oshirish doirasida, bugungi kunga qadar jami 398,6 mln. AQSH dollari miqdorida pul mablag‘lari jalb qilindi.